η Βιβλιοθήκη άνοιξε
Κατέβαινα τα πρωινά στον δεύτερο όροφο για να μάθω όλα τα νέα που τα ήξερε πάντα πρώτος, για να μου δείξει τα καινούργια αποκτήματα και προπαντός για να πάρω κάτι από την αύρα αυτού – του ανθρώπου – θησαυρού.
Στην πρώτη μας συνάντηση – θυμάμαι – κάπως αδέξια τον είχα ρωτήσει αν το επώνυμο του Πατρίκιος παρέπεμπε σε φλέβα ευγενούς επτανησιακής καταγωγής – ήταν Κεφαλλονίτης. Και παρότι άνθρωπος κυριολεκτικά ευγενής, μου απάντησε απότομα «Η ερώτησή σου, κυρία μου, είναι άνευ ουσίας. Η ουσία είναι αλλού, σ’ αυτά εδώ τα βιβλία…».
Ωραίος, ψηλός, ευθυτενής, κατέφθανε κάθε πρωί στην ΕΣΗΕΑ. Ανέβαινε στο δεύτερο όροφο, άνοιγε με τα κλειδιά που κρατούσε μόνον εκείνος και ριχνόταν στο έργο του.
Φρόντιζε στοργικά τα βιβλία, τα αρχεία, τα κειμήλια. Όσα είχε κατορθώσει να περισώσει από απίστευτες περιπέτειες και καταστροφές. Και όσα με πολύ κόπο είχε καταφέρει να συγκεντρώσει μέσα από δωρεές και κληρονομιές.
Με σπουδές νομικές, είχε από νωρίς γίνει δημοσιογράφος. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, έζησε κατατρεγμούς. Το 1967, όταν έκλεισε η «Ελευθερία» του Κόκα, αποφάσισε να αφιερωθεί στη δημιουργία μιας Βιβλιοθήκης της ΕΣΗΕΑ.
Απαρηγόρητος από το θάνατό της αγαπημένης γυναίκας του, πέθανε το 2007, σε ηλικία 97 χρονών. Ως το τέλος, συνέχισε να μας κάνει προτάσεις στο Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ για τη Βιβλιοθήκη των ονείρων του.
Η Βιβλιοθήκη, κλειστή έκτοτε, άνοιξε εντυπωσιακή τις προάλλες χάρη στη γενναιόδωρη προσφορά των δυο παιδιών του Δημήτρη Πουρνάρα. Ο οποίος ήταν ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ που το ΄41 έδιωξαν οι Ιταλοί με βία.
Ο Παναγιώτης Πατρίκιος, αξέχαστος σε όσους τον γνωρίσαμε, με είχε τιμήσει με τη φιλία του. Τόσο που μου επέτρεπε να καταγράφω πολλά από όσα ιστορούσε. Καθώς ξετύλιγε με ακρίβεια και χιούμορ τη δημοσιογραφική και πολιτική ιστορία του εικοστού αιώνα. Ήταν πάθος του η ιστορία.
Είχε αδυναμία στις διηγήσεις για την κατοχή. Για τον παράνομο Τύπο, για το πώς οργάνωναν κρυφές συγκεντρώσεις, πως έκρυβαν τα βιβλία, πώς λειτουργούσαν τα συσσίτια για τους πένητες δημοσιογράφους.
Μια μέρα τράβηξε από το συρτάρι του γραφείου του ένα ταλαιπωρημένο χαρτί που ήταν η αίτηση του Γρηγορίου Ξενόπουλου με την οποία ζητούσε συμμετοχή στο συσσίτιο της ΕΣΗΕΑ για να μην πεθάνει από την πείνα. Κι ο Πατρίκιος ρώτησε:
«Πείτε μου, εάν αυτό δεν είναι ιστορία, τι είναι;».
Φανή Πετραλιά
Γεν. Γραμματέας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ
